Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong dịp Tết

Người cao tuổi (NCT) rất thích sum họp gia đình mỗi khi có chuyện vui, nhất là dịp Xuân về, Tết đến. NCT cũng rất thích được gặp gỡ bè bạn gần xa, hàng xóm láng giềng mỗi khi Tết đến để trút bầu tâm sự mà ngày thường mấy khi có dịp. Và tâm lý chung của NCT mỗi khi sum họp luôn mong muốn mình vẫn có được sức khỏe dồi dào như bao người bạn có được. Vì vậy, để có một cái Tết vui vẻ không những cho bản thân mình mà còn cho cả gia đình, bè bạn thì NCT nên chọn cho mình một chế độ sinh hoạt thường ngày hợp lý.

Một số việc cần lưu ý trong sinh hoạt thường ngày của NCT

Thời tiết có ảnh hưởng khá nhiều đến sức khỏe của NCT, nhất là mùa đông hoặc lúc thời tiết chuyển mùa. NCT cần mặc đủ ấm cả ban ngày cũng như lúc đi ngủ, đặc biệt lưu ý ở NCT có các bệnh mạn tính như: hen suyễn, bệnh dạ dày, bệnh về tim mạch (tăng huyết áp, xơ vữa động mạch). Khi ra khỏi nhà thì mặc ấm cho thân mình chưa đủ mà cổ cần quàng khăn, tốt nhất là khăn len; tay cần đi găng, chân cần có bít tất và nếu có giày để đi thì càng tốt, nếu không phải là đi xe máy thì nên đội mũ ấm như: mũ len, mũ vải... Hàng ngày cần tắm rửa, thay quần áo và tốt nhất là tắm nước ấm. Mỗi lần tắm cần chuẩn bị khăn lau người, quần, áo để thay và không nên tắm lâu. Những NCT sức khỏe đã yếu cần có người nhà giúp đỡ để tránh sự cố xảy ra khi tắm, rửa.

Mùa lạnh, NCT cũng có thể tập thể dục, vận động thân thể một cách điều độ hàng ngày để khí huyết lưu thông nhưng không nên đi tập thể dục lúc quá sớm hoặc lúc thời tiết còn lạnh quá. Những lúc thời tiết lạnh, mưa phùn thì nên tập thể dục trong nhà, nơi kín gió lùa. Mỗi ngày, NCT cũng chỉ nên tập thể dục hoặc chơi thể thao khoảng 60 phút trong một ngày cho tổng các lần tập thể dục là vừa phải. Mỗi lần tập thể dục chỉ nên từ 15 -20 phút, không nên tập quá lâu.
Vần đề dinh dưỡng trong dịp Tết đối với NCT
 
Chúng ta đều biết, ăn là một nhu cầu không thể thiếu được ở bất cứ người nào và cho mọi lứa tuổi, bởi vì ăn uống là thuộc về bản năng sẵn có của con người và để duy trì sự sống. Ở NCT thì mọi cơ quan trong cơ thể đều lão hóa theo năm tháng, sức đề kháng cũng bị giảm đi một cách đáng kể so với tuổi thanh xuân. Bên cạnh đó, NCT việc ăn cũng gặp khá khó khăn, nhất là để nhai nhuyễn thức ăn cũng khó hơn do răng yếu, lung lay.

NCT sau ăn, thức ăn sẽ lâu tiêu hơn do chức năng của bộ máy tiêu hóa ngày càng giảm sút, các loại men tiêu hóa cũng giảm dần. Đồng thời chức năng các bộ phận khác của cơ thể có liên quan đến việc tiêu hóa thức ăn cũng càng ngày hoạt động kém đi. Vì vậy, nếu chế độ ăn không hợp lý, nhất là trong các ngày Tết đến như: ăn no quá, nhiều chất mỡ, ăn quá nhiều bữa trong ngày, ăn các loại thức ăn đã nguội lạnh; thêm vào đó lại dùng các chất kích thích như: gia vị, rượu, bia, nước giải khát có gas quá mức cho phép thì không những không đưa lại dinh dưỡng cho cơ thể mà còn làm ảnh hưởng xấu cho sức khỏe của NCT. Tuy vậy, NCT cần phải ăn đủ chất như: đạm (protid), đường (glucid), mỡ (lipid) và các chất muối khoáng, sinh tố. NCT cũng nên ăn nhiều cá, rau trong mỗi bữa ăn. Đối với cá nên dùng vài ba lần thay cho thịt trong một tuần. Cố gắng ăn nhiều rau vì trong rau, ngoài các yếu tố vi chất thì rau còn chứa nhiều chất xơ giúp cho tiêu hóa thức ăn tốt hơn, tránh được táo bón.

NCT cũng cần ăn các chất dễ nhai, dễ tiêu. Cần nhai thật kỹ vì nhai kỹ thì thức ăn đã nhuyễn và có nhiều nước, nếu răng đã yếu hoặc rụng thì cần ăn thức ăn đã được nấu nhuyễn. Các loại thức ăn chứa nhiều tinh bột rất có lợi cho NCT nhưng không nên lạm dụng, đặc biệt là những người bị đái tháo đường và bệnh tim mạch.

Trong những ngày vui Tết, thức ăn thường dư thừa, đủ các món, lại được chế biến cầu kỳ dễ thu hút sự thèm ăn, do đó có thể mỗi bữa ăn thường tăng số lượng. NCT nếu ăn quá nhiều chất đạm hoặc tinh bột là hoàn toàn không tốt cho sức khỏe, vì dễ gây béo phì, rất có thể dẫn đến các bệnh tim mạch. Trong những ngày Tết, ngay cả trước và sau những ngày cận kề của Tết thì uống cũng cần được lưu tâm, bởi vì trong những dịp này, mỗi khi ăn được tăng lên cả số lượng lẫn chất lượng thì uống thường cũng được song hành.

Nhưng uống thế nào để đảm bảo nhu cầu của sinh lý con người và đảm bảo sức khỏe, đặc biệt là một số NCT bị mắc bệnh mạn tính? Trước khi dùng bữa có thể uống một ly nhỏ rượu vang để khai vị. Rượu vang là loại rượu được khuyến cáo là tốt cho tuần hoàn, chống oxy hóa, trung hòa được các gốc tự do. Tuy vậy không nên lạm dụng, đặc biệt là NCT có bệnh về dạ dày, hen suyễn, tăng huyết áp… Lượng nước đưa vào cơ thể NCT cũng là một việc cần lưu tâm. Hàng ngày, mỗi một cơ thể con người cần uống một lượng nước nhất định để bù đủ cho lượng nước đã bị mất đi như: mồ hôi, nước tiểu, hơi thở, phân. Trung bình nên uống một lượng nước khoảng 1,5 lít trong vòng 24 giờ, chưa kể nước có trong cơm, canh, thức ăn, rau, quả.

Uống nước cũng cần điều độ, không nên uống nhiều trong một lúc mà nên uống thành nhiều lần, giữa mỗi lần cũng rất cần có một khoảng nghỉ. Không nên uống một mạch cho đã khát vì uống như vậy sẽ làm cho máu bị loãng ra. Khi đó, các thành phần trong máu không tập trung và như vậy việc cung cấp năng lượng cho cơ thể để hoạt động sẽ bị kém đi. Ngược lại, một số NCT do có mắc một số bệnh mạn tính nào đó thì lại kiêng khem quá mức, ngay cả những ngày vui của Tết cổ truyền cũng không dám ăn, không dám uống.

Ăn, uống kiêng khem quá mức lại có hại cho sức khỏe vì cơ thể thiếu chất dinh dưỡng. Không dám uống nước làm cho cơ thể thiếu nước biểu hiện là da khô, táo bón, các chất cặn bã đào thải qua thận không được thông thoát sẽ bị đọng lại, rất dễ tạo thành sỏi đường tiết niệu.

Những ngày đón Xuân, vui Tết thường được dành nhiều thời gian để giao lưu, ăn uống cho nên cuối ngày, về đêm, lúc đi ngủ, NCT thường thấy mệt mỏi và nếu ăn no, uống nhiều trước khi đi ngủ thì càng mệt mỏi hơn và khó ngủ hơn, gây rối loạn giấc ngủ. Vì vậy, ăn uống điều độ trong những ngày Tết, cũng như ngày thường có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của NCT.